Polska jest największym beneficjentem unijnej polityki spójności.
Z 325 mld euro na ten cel w unijnym budżecie na lata 2014-2020, około 72,9 mld zostało przyznane naszemu krajowi.
30 sierpnia 2013 r. zakończą się konsultacje społeczne projektu Umowy Partnerstwa, dokumentu określającego strategię wykorzystania funduszy europejskich na lata 2014-2020. Jest on ściśle powiązany z wymaganiami stawianymi przez Komisję Europejską, strategią Europa 2020 oraz celami rozwojowymi Polski.
Jak wynika z projektu Umowy Partnerstwa, w celu zmniejszenia emisyjność gospodarki (CO2), będą wspierane m.in. działania zwiększające efektywność energetyczną gospodarki, w szczególności:
- efektywne wykorzystanie energii (budynki publiczne i mieszkalne, przedsiębiorcy, infrastruktura komunalna),
- efektywny przesył (smart grid, sieci ciepłownicze),
- efektywne wytwarzanie (kogeneracja).
Nowe programowanie
W nowym okresie programowania funduszy europejskich nastąpi wzrost poziomu decentralizacji – niemal 60% funduszy strukturalnych (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego – EFRR oraz Europejski Fundusz Społeczny – EFS) zarządzanych będzie regionalnie, a także zwiększenie roli zwrotnych mechanizmów finansowych. W komunikacie prasowym Ministerstwa Rozwoju Regionalnego z 23 lipca 2013 r. czytamy: „Premiowane będą projekty wspierające innowacyjność oraz te wpływające na dynamikę gospodarki, przynoszące realne korzyści ekonomiczne, a więc przede wszystkim projekty prorozwojowe i prowzrostowe m.in. te łączące naukę z biznesem. Głównymi odbiorcami unijnej pomocy pozostaną przedsiębiorcy i samorządy. Nadal wspierana będzie rozbudowa infrastruktury, inwestycje w gospodarkę niskoemisyjną, ochronę środowiska czy też energetykę, zwłaszcza zieloną, partnerstwa publiczno-prywatnego, regionalnych specjalizacji oraz polityki miejskiej.”
Wsparcie w latach 2014-2020 będzie realizowane w ramach 11 celów tematycznych:
- Wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji
- Zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno-komunikacyjnych
- Podnoszenie konkurencyjności MŚP, sektora rolnego oraz sektora rybołówstwa i akwakultury
- Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach
- Promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem
- Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystania zasobów
- Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych
- Wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników
- Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem
- Inwestowanie w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie
- Wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji publicznej
Wsparcie efektywności energetycznej
Określenie „gospodarka niskoemisyjna” (low-carbon economy), jakie pojawia się w 4 celu tematycznym „Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach”, odnosi się do emisji dwutlenku węgla. Zmniejszenie emisyjności gospodarki wymaga ukierunkowania interwencji publicznych na inwestycje zwiększające efektywność energetyczną i oszczędność energii (w budynkach i w systemach energetycznych i sieciach ciepłowniczych), rozwój różnych form OZE oraz rozwój zielonych technologii w przedsiębiorstwach.
W opisie celu 4 stwierdzono, że najbardziej efektywnym kosztowo sposobem ograniczenia emisyjności gospodarki jest zwiększanie efektywności energetycznej. Konieczne jest zwiększenie nakładów na rozwój systemów umożliwiających inteligentne zarządzanie systemami dystrybucyjnymi, jak również tworzenie warunków dla inteligentnej konsumpcji energii. Należy również pobudzać współpracę samorządów z przedsiębiorcami, której to efektem będą programy: modernizacji jednostek wytwarzania i dystrybucji ciepła, termomodernizacji budynków, wykorzystania OZE, wdrożenia inteligentnych systemów umożliwiających zarządzanie systemem energetycznym, a także działania informacyjne dotyczące oszczędności i optymalnego wykorzystania energii.
W zakresie efektywności energetycznej wsparcia wymagają obszary:
- produkcji energii (wsparcie skojarzonej produkcji energii elektrycznej i ciepła),
- dystrybucji energii (sieci elektryczne, w tym sieci inteligentne – smart grid; sieci ciepłownicze i chłodnicze),
- zużycia energii (kompleksowa modernizacja energetyczna budynków publicznych i mieszkalnych, działania realizowane przez przedsiębiorców, działania wpisujące się w strategie niskoemisyjne lub plany gospodarki niskoemisyjnej dotyczące np. infrastruktury komunalnej).
Identyfikacja optymalnego zestawu działań zwiększających efektywność energetyczną w danym przedsiębiorstwie czy budynku dokonywana będzie na podstawie audytu energetycznego (stanowiącego kluczowy element projektu wspieranego w ramach celu tematycznego nr 4).
Wysokość alokacji
Na realizację 4 celu tematycznego „Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach” zostanie przeznaczonych ponad 6,8 mld euro pochodzących z EFRR (3848 mln euro) oraz Funduszu Spójności (2963 mln euro).
Wybrane priorytety inwestycyjne dla 4. celu tematycznego wraz z planowanymi alokacjami przedstawiono w tabeli.
|
Priorytety inwestycyjne
|
Planowana alokacja w mln euro |
| Wspieranie efektywności energetycznej i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w budynkach publicznych i sektorze mieszkaniowym | 1216 |
| Promowanie produkcji i dystrybucji OZE | 527 |
| Promowanie efektywności energetycznej i wykorzystania OZE przez MŚP / przez przedsiębiorstwa | 877 |
| Promowanie wysokowydajnej kogeneracji energii cieplnej i elektrycznej w oparciu o popyt na użytkową energię cieplną | 513 |
| Rozwój i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji na niskich i średnich poziomach napięcia | 140 |
Programy krajowe i regionalne
W nowej perspektywie finansowej funduszy Unii Europejskiej realizowanych będzie 6 programów krajowych (Program Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, Program Inteligentny Rozwój, Program Wiedza, Edukacja, Rozwój, Program Polska Cyfrowa, Program Polska Wschodnia, Program Pomoc Techniczna) oraz 16 programów regionalnych (RPO). Spośród regionów największym beneficjentem pomocy będzie województwo śląskie.
Działań ukierunkowanych na poprawę efektywności energetycznej należy szukać przede wszystkim w Programie Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 oraz programach regionalnych.
W zależności od zasięgu geograficznego, skali oddziaływania, mocy zainstalowanej dla obiektu OZE, rodzaju inwestycji, typu beneficjentów itp. projekty będą wspierane na szczeblu regionalnym i lokalnym (Regionalne Programy Operacyjne; finansowanie z EFRR) lub krajowym (Program Infrastruktura i Środowisko 2014-2020; finansowanie z Funduszu Spójności).
Na poziomie krajowym wspierane będą rozwiązania systemowe, demonstracyjne i pilotażowe oraz przedsięwzięcia o zasięgu ponadregionalnym, istotne z punktu widzenia kraju. W zakresie efektywności energetycznej w budynkach użyteczności publicznej oraz mieszkaniowych kryterium podziału pomiędzy poziomem krajowym i regionalnym będą koszty (wydatki) kwalifikowalne projektu (projekty powyżej określonego projektu będą wspierane na poziomie krajowym).
Literatura:
- Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020 – Umowa Partnerstwa (wstępny projekt z dnia 12 lipca 2013 r., wersja po pierwszych zmianach redakcyjnych wprowadzonych w dniu 19 lipca 2013 r., www.mrr.gov.pl [dostęp: 12.08.2013]
- Załączniki do projektu Umowy Partnerstwa (wstępny projekt z dnia 12 lipca 2013 r., www.mrr.gov.pl [dostęp: 12.08.2013]
- Niezgoda M., Konsultacje projektu Umowy Partnerstwa, Warszawa 23 lipca 2013 r., www.mrr.gov.pl [dostęp: 12.08.2013]
- Informacja prasowa Ministerstwa Rozwoju Regionalnego „Fundusze europejskie po 2013 r.”, Warszawa 23 lipca 2013 r., www.mrr.gov.pl [dostęp: 12.08.2013]
Do pobrania:
Projekt Umowy Partnerstwa
Załączniki do projektu Umowy Partnerstwa
